پس‌انداز اندیشه

وَ اقْصُرْ رَأْیَکَ عَلَى مَا یَعْنِیکَ. (نامه 69)

ترجمه: و اندیشه و نظردادنت را به چیزی محدود کن که به تو مربوط است.

توضیح:

توان ذهنی و قدرت فکری انسان نامتناهی نیست؛ محدود است. لذا نباید آن را بی‌حساب‌وکتاب خرج کرد. کسی که به امور نامربوط فکر می‌کند، اولا سودی نمی‌برد و ثانیا از تفکر به امور مربوط هم بازمی‌ماند و چون راه‌حلی برای مسائل پیش‌آمده ندارد، در موقع مقتضی آسیب می‌بیند.

می‌توان گفت توشه فکری انسان مثل پول است. اگر کسی پولش را برای سفر تفریحی خرج کند، آن‌گاه در هزینه درمان دندان‌هایش درمی‌‌ماند. توان فکری را نیز باید برای موارد ضروری ذخیره کرد.

این مطلب درباره امور نظری هم صادق است. بی‌شمار مباحث علمی وجود دارد. انسان باید فکر خود را به نظریاتی مشغول کند که به او مربوط هستند. ثانیا باید به آن وجه و جنبه نظریات بیندیشد که به او ربطی دارند. برای مثال فلان نظریه در باب منشأ فلان کهکشان یا فلان نظریه فلسفی درباره ماهیت عدد ریشه (1-) به او چه ارتباطی دارند؟  اموری همچون مسئله شر» در فلسفه نیز باید از آن جنبه بررسی شود که به او مربوط است؛ مثلا این شر خاصی که اکنون به آن مبتلا هستم چه حکمتی دارد؟» نه اینکه بخواهد راز تمامی شرور نظام هستی را حل‌وفصل کند.